افت تحصیلی را می‌توان نزول از یک سطح بالاتر به سطح پایین‌تر یا کاهش فعالیت درسی و مطالعه‌ی دانش‌آموز در یک دوره‌ی تحصیلی، نسبت به دوره‌ی تحصیلی قبلی در نظر گرفت. پژوهشگران در سال‌های گذشته عوامل اجتماعی و خانوادگی را اصلی‌ترین دلیل در افت تحصیلی دانش‌آموزان می‌دانستند و در درجات بعدی عوامل آموزشی و فردی را در نظر می‌گرفتند، اما امروزه با بزرگ‌تر شدن جوامع بشری عوامل دخیل در افت تحصیلی دانش‌آموزان نیز بیشتر شده است. افت تحصیلی دانش‌آموزان بیشتر از هر کسی والدین آن‌ها را دچار اضطراب و نگرانی می‌کند، مخصوصاً اگر دانش‌آموزان نزدیک به ایام کنکور باشند، این نگرانی بیشتر اوج می‌گیرد.
افت تحصیلی چیست؟
همان‌طور که در مقدمه‌ی مطلب نیز ذکر شد، افت تحصیلی نزول از یک سطح بالاتر به سطح پایین‌تر در نمرات درسی دانش‌آموزان است.
به عبارت ساده‌تر وقتی دانش‌آموزی در مقایسه با چند ماه پیش خود نمرات درسی کمتری گرفته باشد، در این حالت می‌گوییم او نسبت به گذشته افت تحصیلی دارد و این امر موجب دلسردی و ناامیدی فرد از ادامه‌ی تحصیل می‌شود.
البته تغییر و یا بالا و پایین رفتن‌های جزئی در نمرات فرد افت تحصیلی محسوب نمی‌شود.
والدین باید دقت کنند تنها با مقایسه‌ی دو نمره از یک درس سریعاً آن را افت تحصیلی تلقی نکرده و موجب نگرانی بی‌جای خود و فرزندشان نشوند.
زمانی که نمرات فرزند شما به مدت چندین ماه متوالی در یک درس یا تمامی دروس سیر نزولی به خود گرفته باشد و سطح نمرات او پایین آمده باشد در این حالت افت تحصیلی اتفاق می‌افتد و والدین و معلمان باید به دنبال یافتن علل آن باشند.
مهم ترین علل افت تحصیلی دانش آموزان
شروع افت تحصیلی داشن آموزا تو کشور ما معمولا از سن 10 سالگی یا همون پایه چهارم شروع میشه . عوامل مختلفی هم وجود داره که باعث این افت تحصیلی میشه مثل عوامل خانوادگی ، عوامل مربوط به مدرسه و حتی خود دانش آموز . پس با پیدا کردن ریشه علت افت تحصیلی باید اون رو هر چی زودتر برطرف کرد . حالا در ادامه در مورد هر کدوم از علت ها مفصلا توضیح میدیم .
عوامل فردی دانش آموز
علت اول رو می تونیم عوامل فردی خود دانش آموز بگیم . وقتی دانش آموزی به درسی علاقه نداره طبیعتا انگیزش هم برای مطالعه اون درس خیلی کم میشه و وقتی دانش آموز انگیزه ای برای درس خوندن نداشته باشه یعنی نمره ای که می خوان بگیرن هم اصلا براشون مهم نیست . اینجاس که باید والدین با ایجاد انگیزه برای دانش آموزشون دست به کار بشن .
یک موقع هایی هم دانش آموزا به دلیل پایین بودن اعتماد به نفسشون دچار افت تحصیلی میشن که اینجا هم والدین بايد به دانش آموز خودشون کمک کنن تا خودشون را باور کنن وبتونن خلاقیتای تحصیلی خودشونو بروز بدن .
یکی دیگه از عواملی که باعث افت تحصیلی داشن آموزا میشه ترس از رفوزه شدن يا گرفتن نمرات بد تو امتحانای آخر ساله . ترس از شکست ، انرژی دانش آموز رو ضعيف مي کنه و اونا رو به عقب هل می ده . تو این مورد والدین می تونن با صحبت کردن و تعريف خاطراتی از دورانی که خودشون هم دانش آموز بودن ترس اونا رو از امتحانا کم کنن .
مورد بعدی عوامل خانوادگی
دعواهای خانوادگی يکي از عوامليه که به شدت باعث ضعیف شدن روحيه و افت تحصيلی دانش آموزا می شه. از اونجايی که دانش آموزا تو چنین موقعیتایی زود انرژی و توان خودشون رو از دست می دن و نمی تونن همزمان با تحصيل ، بار مشکلات خانوادگی رو هم به دوش بکشن دچار افت تحصیلی میشن .
اولين آثار خستگی روحی اونا رو می تونیم تو کيفيت نمره های درسیشون ببینیم . والدين هم نبايد تو این شرايط از فرزندشون توقع نمره خوب داشته باشن . چون هر چيزی چه مثبت چه منفی تاثيرات زيادی روی اونا تو محيط خانواده میذاره . پس اين وظيفه والدينه که مراقب روحيه دانش آموزشون باشن .
از طرفی والدینی که درگیر بیماری های جسمی یا روانی هم باشن ممکنه از فرزندشون غافل و راه رو برای ورود فرزندشون به مسیرای اشتباه فراهم کنن .
عوامل مربوط به مدرسه
مربیا و معلما بعد از والدین به عنوان منبع قدرت و الگوهای دانش آموزا هستن . اگر رفتار اونا با دانش آموزا تحقیر آمیز یا نامناسب باشه باعث زدگی اونا از تحصیل و افت تحصیلیشون میشه . چیزایی مثل شیوه تدریس معلم ، برنامه درسی مدرسه ، شرایط فیزیکی کلاس ، ارزیابی نادرست معلما از عملکرد دانش آموزا و خیلی چیزای دیگه از عوامل افت تحصیلی دانش آموزا به حساب میان .
راهکارهای برطرف کردن افت تحصیلی دانش‌آموزان
والدین بعد از یافتن علل و عوامل افت تحصیلی در فرزندشان باید به فکر رفع این مشکلات باشند تا شرایط به حالت عادی برگردد و دانش‌آموز بتواند در جوی آرام و بانشاط به تحصیل خود بپردازد. راه‌ها و روش‌های مختلفی برای حل این مشکلات وجود دارند و هر خانواده‌ای با توجه به شرایط خود و فرزند خود باید از روش‌های صحیح جهت حل این مشکل استفاده کند.
والدین باید ابتدا به ایجاد رابطه‌ای دوستانه بین خود و فرزندشان بها داده و از این طریق مشکلات او را به‌خوبی بشنوند.
والدین باید خانه را به مکانی آرام تبدیل کنند تا دانش‌آموز بتواند در فضایی مناسب به درس خواندن بپردازد.
والدین باید نسبت به سلامتی و شرایط فیزیکی فرزندانشان حساسیت نشان داده و کنترل‌های لازم را انجام دهند.
والدین لازم است هرازگاهی فرزندان خود را تحسین کرده و اعتمادبه‌نفس آن‌ها را افزایش دهند. البته باید بگوییم این تحسین نباید از حالت اعتدال خارج شود که ایجاد اعتمادبه‌نفس کاذب نیز تأثیر منفی در دانش‌آموزان خواهد داشت.
برای رفع مشکل عقب ماندن از دروس، فرزند خود را در کلاس‌های درسی تقویتی و کمکی ثبت‌نام کرده و او را به سطح مطلوب برسانید.
اگر مشکل از دبیر و عوامل مدرسه باشد بهتر است به‌صورت دوستانه مشکل را با آن‌ها در میان بگذارید و از آن‌ها بخواهید برای رفع مشکلات تلاش کنند.
در برخی موارد شاید برای شما تشخیص و رفع مشکلات فرزندتان سخت به نظر بیاید، بهتر است در این حالت از دبیر او کمک بگیرید یا با مشاوران تحصیلی در ارتباط باشید.
